Inmiddels worden de eerste herfstverliezen al weer gemeld. Het beeld op de foto is typisch voor het overall beeld in de bijenkast. Je treft nog volop geloten wintervoer aan, mooie stuifmeelranden en gesloten broed. Wat kan hier nou gebeurd zijn? Het mankeert de bijen aan niets, zou je op het eerste gezicht zeggen. 

Bij nader inzien is er juist veel aan de hand. De bijen zijn ziek, ze zijn zwaar belast met DWV-virussen, te zien aan de verkorte achterlichamen van de poppen die in het broed zitten. Door middel van een binoculair met een vergrotingsfactor 10x kun je met een eenvoudige pinset de poppen uit de cellen lichten en op een telformulier leggen. Wat bleek? 1 op de 2 cellen was bezet met een mijtenfamilie. Met andere woorden: de helft van de bijen wordt geparasiteerd oftewel aangetast geboren. De aantasting bestaat niet alleen uit verkreukelde vleugels of verkorte achterlijven, maar ook uit gewichtsverlies en een gebrek aan eiwitreserves en een verminderd immuunsysteem. 

In werkelijkheid kan het nog erger zijn, want de niet met mijten besmette poppen zijn wel in het larvale stadium gevoed door mogelijk viraal besmette voedsterbijen en zo wordt de hele bijenpopulatie viraal besmet. Het DWV-virus type B zorgt voor een extra verkorting van de levensduur. Type A deed dit ook al, maar type B verkort de levensduur nog verder. Hierdoor worden de winterbijen, die vanaf augustus geboren worden kortlevend en zij verlaten ziek van de virussen de kast en keren niet meer terug. Na twee a drie maanden is de kast volledig leeg met achterlating van wintervoer, bijenbrood en een gatenkaas aan gesloten broed.  Naast de vele geruimde cellen uit het broednest zie je ook vele cellen gesloten broed met kleine en grotere gaatjes in de cel. De laatste bijen hebben hun uiterste best gedaan de troep te ruimen, echter de taak werd ze te groot. 

Dit volk was een in mei geschepte voorzwerm. De zomerbehandeling met Thymovar werd door imkercollega Gerrit op tijd begonnen, namelijk in de tweede helft van juli. Dit volk moet genetisch een zwakke weerstand gehad hebben, waarbij de zomerbijen reeds besmet waren door virussen. Het duurt vaak maanden voordat de virussen het volk verlaten na een zomervarroabestrijding. De mijten kunnen dan wel snel verdwijnen, maar de virussen hebben tenminste twee maanden nodig om uit het volk te verdwijnen. Helaas is dit voor sommige volken met een verminderde weerstand noodlottig. 

Het moraal van dit verhaal? Probeer eens met geselecteerde koninginnen te werken. Koninginnen, die bewezen kwaliteiten hebben op het vlak van overleving, bijengezondheid en lage mijtenaantallen. De in Nederland gebruikte rassen: de Zwarte bij, Carnica en Buckfast bieden betere uitgangspunten dan bastaardbijen, waarvan geen enkele teeltwaarde (kwaliteiten) bekend is.  

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt en koniginnenteelt

Het telformulier dat ik gebruikt heb, kun je onder deze link vinden. Helaas kon ik het WORD-document niet meer vinden, vandaar deze foto.