De zomerbehandeling van de varroamijtenpopulatie is de belangrijkste ingreep op de bijengezondheid van het bijenvolk. Deze kan levensreddend zijn. Een te laat ingezette behandeling (na begin augustus) heeft minder effect dan een tijdig in juli begonnen behandeling, de behandeling begonnen in september heeft nog minder effect. Proefondervindelijk hebben we dit vast kunnen stellen via enquetes onder de imkers.

Dit alles houdt verband met het ontstaan van langlevende winterbijen vanaf medio juli en het vertraagde effect van de bestrijding op het terugdringen van de virusload in het volk. De virussen zitten niet alleen in de varroamijten, maar ook in de bijen en in de poppen. Het reduceren van de mijtenaantallen komt pas weken later tot uiting in de virusaantallen. Vandaar het geringe effect van een laat gestarte mijtenbestrijding op de virussen en daarmee op de gezondheid van de winterbijen. 

Wanneer de virusload in augustus en september sterk afneemt, worden er meer en meer gezonde langlevende winterbijen geboren. Dit proces gaat door tot eind oktober. Dan is er een nieuw wintervolk ontstaan. De omvang en vooral de gezondheid van de dan aanwezige bijen is bepalend voor de overlevingskansen van het volk. Bij een te laat ingezette varroabestrijding is een flink deel van dit volk nog steeds viraal besmet. De bijen, die geboren worden, verdwijnen na een week de kast uit. De kast loopt in november als het ware leeg vanwege de zieke winterbijen. 

Laat je dit niet overkomen. Kies het middel waar je je goed bijvoelt, voor sommigen zijn dit de meer bijenvriendelijke middelen, die ook toegestaan zijn voor biologische imkers zoals VarroMed en ApiLifeVar, voor anderen zijn dat de langdurige blokbehandelingen met Thymovar of Apiguard of weer anderen kiezen voor de effectieve maar zeer heftige behandeling met mierenzuur, die in steeds meer varianten te koop is. 

Houd in de gaten dat dit diergeneesmiddelen zijn, waarvoor per land andere toelatingen zijn. Sommige middelen hebben sterk negatieve effecten op de aanwezige eitjes en larven. Documenteer iedere behandeling en bewaar deze vijf jaar. 

De zomerbestrijding biedt ook kansen om de bijenvolken en hun koninginnen te beoordelen op hun hygienische gedrag, sommige volken toleleren de mijten minder en groomen (poetsen) elkaar of ruiimen een deel van de besmette poppen op. Houd de schuifladen in de gaten. Vooral voorafgaande aan de bestrijding en tijdens de eerste week na de bestrijding. Ga in 2026 verder met de minst belaste volken en sanieer de meest besmette volken. Het is gewoon een kwestie van de slechtere koninginnen vervangen, want zij bepalen het gedrag van het bijenvolk. 

Overweeg ook eens de aansluiting bij een VSH-teeltgroep. Samen kunnen we de imkerij weer behandel- en chemievrij maken. Met mijn bijenvolken lukt dat al sinds 2016, dus waarom niet met jullie volken? 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent koninginnenteelt