December is de tijd van overdenking, bezinning en goede voornemens. Oorspronkelijk staat imkeren synoniem aan bestuiving en aan het heerlijke natuurproduct honing. Dat miljoenen andere dieren, zoals vogels en zoogdieren, meeprofiteren van onze bestuivende vriendinnen wordt vaak onvoldoende onderkend. Zaden en vruchten zijn het directe gevolg van de samenwerking van alle bestuivende insecten, waaronder onze honingbijen. Daarnaast vormen bijen zelf weer het voedsel voor vogels en insecten, zoals wespen en hoornaars. Alles hangt met elkaar samen.

Dit samenspel noemen we natuur, een kwetsbaar geheel, dat sterk beïnvloed wordt door de mens. Bij veranderingen grijpt de mens meestal in, zoals bij de introductie in 1983 van de varroamijt. Goed bedoeld om de honingbij te redden, echter ook met gevolgen voor het bijenvolk en haar producten. Op andere continenten heeft men er bewust voor gekozen de varroamijt niet te bestrijden, denk aan Zuid-Amerika, Afrika en Cuba. Daar zijn de honingbijen door natuurlijke selektie vrij snel varroaresistent geworden. 

Na 40 jaar bestrijden zijn wij ondertussen wel tot het inzicht gekomen, dat de imker deze parasiet niet meer weg krijgt. Bestrijden leidt niet tot weerbare bijen maar tot beter weerbare mijten, die uiteindelijk vaak resistent worden tegen de meest gangbare middelen. Dit leidt weer tot meer bestrijden.

Het komende decenium moet het roer wat mij betreft echt om, we moeten ons inzetten voor een duurzame toekomst met minder ingrepen door middel van zuren, etherische oliën en chemicaliën. Die pot honing moet echt natuurzuiver blijven. In Duitsland is het programma Varroaresistenz 2033 opgezet. Een project met een oproep aan alle Europese imkerverenigingen en overheden om zich hierbij aan te sluiten en zich in te zetten voor de realisatie van nagenoeg behandelvrije imkeren. 

In Nederland horen we hier nog weinig over, toch hoeven wij niet stil te zitten. Stapsgewijs kunnen we ons gezamenlijk inzetten voor een meer natuurlijke beheersing van het varroa/virus probleem. In 2016 zette ik persoonlijk de eerste stappen door mijn manier van imkeren een te veranderen en ook de selectie van de koninginnen een ander accent te geven. In het Bijenblog vertel ik hier regelmatig over.

Hoe meer imkers mee gaan doen met projecten waarbij de focus ligt op het verhogen van de varroaresistentie, des te meer darren er in Nederland zullen rondvliegen met de gewenste VSH/SMR-eigenschappen. Iedereen profiteert hiervan mee. Alleen door met elkaar te werken aan dit doel kunnen we stapsgewijs de varroabestrijding de komende jaren verminderen.

Ik wil graag drie deskundigen bij jullie introduceren, die hun sporen verdiend hebben op het vlak van varroaresistentie en imkertechnische maatregelen. Mocht je belangstelling hebben, dan kun je met warme chocolademelk in de hand deze video's tijdens de komende feestdagen bekijken. 

Prof. Stephen Martin: Understanding Varroa-resistance in honeybees  

Dr. Ralph Büchler: Varroaresistenzzucht

Ronald Sachs: Vortrag "Bienenbau & Bienenbeute"

Mocht je geinteresseerd zijn in mijn praktische vertaalslag, die ik vanaf 2016 geimplementeerd heb, dan kun je onder deze link hier meer over lezen. Vragen of kritische kanttekeningen zijn natuurlijk van harte welkom. 

Kortom denk eens na over je voornemens voor het komende bijenjaar. We wensen jullie een vredig, liefdevol en duurzaam 2025 toe.