Op de foto zie je het beeld van hagelschot. Het is met name waar te nemen in het gesloten broed omdat in die fase de lege cellen opvallen. Ik schat hier zo'n 10% lege cellen. Enige jaren geleden hadden we te maken met sjoemelwas, dat vanuit China geimporteerd was. De meeste larven stierven in de eerste 24 uur van hun ontstaan en het gesloten broed was een grote gatenkaas. Imkers die het niet in de gaten hadden, verloren er zelfs volken aan. De volken boerden achteruit, zo te zeggen. 

Mijn eigen kringloopwas is vorig jaar getest in een Duits lab en er waren geen detecteerbare residuen uit de landbouw en imkerswereld aanwezig. Dat laatste klopt natuurlijk wel want in 2016 ben ik deels en in 2019 volledig gestopt met het gebruik van varroabestrijdingsmiddelen. Voor 2016 paste ik altijd een halve dosering toe, omdat ik niet erop uit was die laatste mijten te doden. Ik vond en vind dat de bijen het zelf moeten aanpakken. 

Wat kunnen andere redenen zijn voor het wegvallen van broed? De meest genoemde reden is inteelt. Echter dat komt zo sporadisch voor dat een moer met verwante darren paart, dat je in je eigen bijen die reden meestal kan skippen. Een andere reden zou Varroa Sensitieve Hygiene, waarbij de werkbijen met mijtenfamilies besmette poppen volledig ruimen. Hierdoor ontstaan duidelijke gaten in het broed. 

Hieraan dacht ik in eerste instantie, om die reden heb ik 200 gesloten broedcellen open gemaakt onder de microscoop op zoek naar mijten. Voor 2019 vond ik in gemiddeld 25% van het gesloten broed in juli mijtenfamilies. Echter nu vond ik helemaal niets. Hieruit blijkt dat VSH de reden zou kunnen voor de gaatjes in het broed, echter zo veel? Dit volk stamt uit mei 2023, dus het hele jaar worden de mijten al geruimd en kan dit nooit dit beeld geven. 

Aangezien tijdens de controle, die je in de video ziet, blijkt dat ook in de streklarffase en in de fase met witte poppen de gaatjes al aanwezig is, moeten de larven direct na hun ontstaan al geruimd worden. Het VSH-gedrag gebeurt pas enige dagen later. 

Dan blijft er maar een conclusie over: namelijk dat bij de bevruchting toch een verwante dar een rol gespeeld heeft. Gemiddeld paart een jonge moer met zo'n 12 darren. Bij kunstmatige inseminatie wordt per koningin het sperma gebruikt van ongeveer 10 rijpe darren. Mogelijk heb ik per abuis toch een verwante dar gebruikt bij het insemineren en dan ontstaan er gelijke sexallelen, die leiden tot eitjes/larven die niet levensvatbaar zijn en door de werksters worden geruimd. Dit in combinatie met het VSH-gedrag van de bijen leidt tot de 10% gaatjes en de minimale mijtenbesmetting in het broed.

De laatste reden voor gaatjes in het broed zou nog een broedziekte kunnen zijn, hierbij worden deze door goed hygienische bijen ook geruimd. Echter gezien de hagelwitte larven en poppen kan daar geen sprake van zijn. Mochten je larven ook maar een iets andere kleur dan wit vertonen, neem dan direct contact op met een bijengezondheidsspecialist in je regio. Die zal het broed in eerste instantie onderzoeken op o.a EVB en AVB.

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt