Uit statistisch wintersterfte-onderzoek van Bijen@wur blijkt dat niet alle imkers in gelijke mate te doen hebben met wintersterfte. Er zijn grote regionale verschillen en binnen een regio zie je per imker grote verschillen. Iedere imker onderkent op zijn bijenstand sterke, gemiddelde en zwakke volken. Naar mate men meer selecteert en aan gerichte koninginnenteelt doet, zie je vaak een verbetering ontstaan die het directe gevolg is van betere koninginnen. Volken kunnen een zekere mate van varroaresistentie hebben. Het is de kunst deze volken te herkennen en de mate van resistentie te bevorderen. Dat biedt perspectief voor een betere bijengezondheid met minder uitval in herfst en winter.  

Veel imkers passen al een eenvoudige manier van koninginnenteelt toe. Hierbij worden de moerdoppen van bepaalde volken met “betere eigenschappen” gebruikt om broedafleggers te voorzien van doppen of jonge koninginnen. Deze moerdoppen kunnen zwermcellen zijn of redcellen. Het is een goede zaak wanneer je uitsluitend van de betere volken jonge koninginnen aanhoudt en daarmee slechtere koninginnen elimineert. Deze vorm van teelt noemen we de Basisteelt. 

Koninginnenteelt is een geweldige hobby, die ik iedereen van harte kan aanbevelen. Het komt de vitaliteit, zachtaardigheid, zwermtraagheid en honingopbrengst ten goede. Veel telers van koninginnen richten zich op varroaresistentie. Stichting Arista Bee Research promoot de teelt en selectie via teeltgroepen van VSH-koninginnen in binnen- en buitenland. Imkers die niet verder willen gaan dan de basisteelt kunnen vaak wel een paar F1-koninginnen bemachtigen bij andere telers en deze onderbrengen in 9-daags eerder gemaakte broedafleggers, waaruit de redcellen gebroken worden. Of je kunt een teeltraam met piepjonge larfjes van een teler in een hopeloos moerloos volk plaatsen waardoor er toch F1-koninginnen ontstaan met mogelijk een zekere mate van VSH-eigenschappen. Door de lokale aanparing met lokale darren behoud je toch weer lokaal aangepaste bijen. De darren uit deze F1-koninginnen zullen het aanwezige VSH-gedrag weer in de omgeving via natuurlijke aanparing verspreiden. 

Wanneer imkers en telers de teelt van koninginnen combineren met selectie zal er een kwaliteitsverbetering optreden in het erfelijke materiaal. Hierbij wordt zowel gekeken naar de volken, waarin P-moeren zitten als naar de F1-dochter volken. Het doel van de teelt is niet alleen een betere P-koningin voort te brengen, maar ook de eigenschappen vast vererfbaar door te geven naar toekomstige generaties. 

Het doel van de teelt betreft vooral de bijengezondheid (inclusief VSH/SMR), de plezierige omgang met bijenvolken, zwermtraagheid en de honingopbrengst. Kortom meer plezier beleven aan deze geweldige hobby met als resultaat een goede bestuiving van gewassen en planten en minder wintersterfte. De vogels en zoogdieren zullen zeker meegenieten van het bestuivingswerk van onze honingbijen in de vorm van bessen, zaden en vruchten. 

Wil je ook werken met bijen, die in menig opzicht beter presteren dan bastaardbijen en  beter opgewassen zijn tegen bijenziekten als Kalkbroed en Europees Vuilbroed? Schrijf je dan in voor het Webinar over bevruchtingsstations donderdag 15 januari en de studiedag Koninginnenteelt in Soest op zaterdag 31 januari 2026.