De dagen worden kouder en korter, toch wordt er door sommige volken - met name als de zon even doorkomt - nog gevlogen op de klimop en de herfstasters. Je kunt de gele restanten terugvinden op de schuifla. Grote drachten op de zwarte mosterd, die overigens geel kleurt, ben ik liever kwijt dan rijk, want de bijen moeten in de ruststand komen. Ze kunnen dan op een natuurlijke manier hun broednest afbouwen ten gunste van de langlevende winterbijen die dan kunnen ontstaan.

Op de schuifla worden nauwelijks nog mieren en oorkruipers waargenomen, pissebedden zie je nog wel. Die vind je vooral op de randen van de polystyreenkasten, waar ze keurig alle restanten opeten en composteren; het zijn dus nuttige insecten. Op de schuifla kun je ook de aanwezigheid van wasmotlarven in de raten ontdekken door de naar beneden vallende uitwerpselen. Ze zijn smal van vorm, net streepjes en je vindt ze vaak vanuit de kanttramen aan de zijkant op de schuifla.

Last but not least.... de mijten. Wie bijen houdt, houdt ook mijten. Leer er vooral mee te leven, uiteindelijk zullen de bijen dat ook gaan doen. Zou je geen zomerbestrijding uitvoeren, dan vallen ze in de herfst echt bij bosjes. Het lijkt er veel op dat de mijtenpopulatie eenzelfde zomer/winter verhouding heeft als onze honingbijen. In de maanden augustus, september en oktober sterven ze massaal. Helaas hebben ze dan al in die periode hun ziekmakende virussen in het bijenbroed kunnen verspreiden. Indien mijten virusvrij zouden zijn, dan zou de schade wel meevallen.  

Een tijdige bestrijding van de mijten in de tweede helft van juli en de eerste helft van augustus voorkomt grote schade aan de winterbijen. Op de schuiflade kun je aan de hand van de gevallen mijten ook nog goed zien of de mijten zich nu nog reproduceren. De donker roodbruine mijten zijn de volwassen mijten, de lichtere rode mijten zijn de net geboren dochters en de licht gekleurde mijten zijn onvolgroeide mijten, die als 2e, 3e of 4e dochter niet levensvatbaar zijn. Mannetjes kom je met het blote oog niet tegen, ze zijn licht van kleur en veel kleiner.

Bij niet behandelende volken zie je in november de mijtenval nagenoeg uitdoven tot enkele mijten per dag, in de wel behandelde volken mag er nog 1 mijt per dag vallen. Meet de mijtenval vooral over een periode van meerdere dagen, want de dagelijkse verschillen kunnen groot zijn. Bij een gemiddelde mijtenval van 1 per dag medio november kun je met een gerust hart de decemberbehandeling overslaan.

Voorlopig lopen de bijen nog vrij door de kastruimte, ze halen open voer van buiten uit de kantramen naar binnen voor het dagelijks gebruik. Het gesloten wintervoer wordt pas later aangesproken als het open voer op is. Vandaar dat je nu nog geen opengeknaagde zegeltjes vindt. Dat gebeurt pas als de dagtemperaturen verder onderuit gaan. Datzelfde geldt voor de trosvorming. Pas over enige weken kun je de Winter APK check doen.

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt