De arrestraammethode behoort thuis in de categorie biotechnische methoden (zie pyramide Mechanical). Bij biotechnische methoden worden geen organische of chemische middelen ingezet, maar maken we gebruik van een bepaalde eigenschap van de parasiet. In dit geval maken we gebruik van het gegeven dat de mijten zich graag willen voortplanten via het broed van onze bijen. 

Iedere mijt doorloopt een cyclus van ongeveer drie legsels met jonge mijten. Tussen de broedperioden door verblijft ze ongeveer een week op een voedsterbij. Door zich vast te klampen aan een voedsterbij komt ze dagelijks in de buurt van open broed, zodra de larf bijna volgroeit is, stapt ze in voor haar volgende legcyclus van 5 tot 6 eitjes. In die fase verblijft ze in het gesloten broed. 

Indien wij in staat zijn om het open broed te beperken tot één broedkamerraam, dan zullen alle mijten, die daar aan toe zijn, in dat broed instappen. Indien wij dit aanbod twee keer achtereenvolgens herhalen, dan kunnen we daarmee 80% van alle mijten wegvangen. Dat wegvangen gebeurt dus door steeds dat ene raam op het moment dat het volledig gesloten is, weg te nemen met broed en mijten en aan de kippen te voeren. 

Op zich is het - zeker bij het eenbaksimkeren - een eenvoudige methode. Het vraagt wel de nodige discipline om in een cyclus van 9 dagen vijf stappen te doorlopen. De stappen zijn:  

• Dag 0: moer opzoeken en met raam open broed (raam A) overplaatsen naar de dubbelraams arrestbak, daarnaast komt een raam B met kunstraat in de arrestkooi
• Op dag 9 zal raam A volledig gesloten zijn, dit geldt ook voor het overige broed buiten de arrestbak. Raam A wordt uitgenomen. De inhoud (poppen en mijten) van dit raam (liefhebbers kunnen eventueel de initiële mijtenbesmetting vaststellen) gaat het volk terug of naar een ander volk. In de periode tussen dag 9 en dag 21 (gesloten broedfase is 12 dagen) loopt al het broed uit inclusief de aanwezige mijten. Uiteraard blijft de moer in de arrestbak.
Raam B is op dag 9 inmiddels uitgebouwd en voorzien van eitjes en larven. Aangezien al het overige broed gesloten is, is dit nu de enige voortplantingsplaats voor de mijten. Dit raam kan tot dag 21 blijven hangen, want na dag 21 kan dit broed met mijten weer gaan uitlopen.
Op de plaats van het verwijderde raam A wordt op dag 9 wederom een raam C met 5,1 mm kunstraat gehangen.
• Op dag 21 is het raam C uitgebouwd en bezet met eitjes, larven en gesloten broed. Dit wordt nu de enige en laatste voortplantingsplaats voor de nog aanwezige mijten. Raam B is nu volledig gesloten en heeft enige tijd gediend als enige vangraam voor de mijten. Dit raam nemen we op dag 21 weg en onderzoeken we indien gewenst de mijtenbesmetting in dit broed. Dit raam gaat daarna afhankelijk van de besmettingsgraad naar de kippen.
Ter vervanging van raam B wordt en een nieuw raam met kunstraat ingehangen, dit is raam D
• Op dag 27 is raam C - dat op dag 9 werd ingehangen – volledig verzegeld en zal als derde vangraam uitgenomen kunnen worden. Dit raam C onderzoeken we indien gewenst weer op mijten en gaat daarna afhankelijk van de besmettingsgraad naar de kippen.
• Aangezien al het overige broed al lang is uitgelopen, kunnen eventueel oude zwarte broedramen uitgenomen worden en worden vervangen door kunstraat. Raam D met koningin bevat open broed en wordt in het midden van de broedkamer terug gehangen. De arrestbak kan verwijderd worden en het volk is ontdaan van 80 tot 90% van de mijten.
• Op dag 38 wordt raam D wordt wanneer het nog gesloten is, en indien gewenst onderzocht op de resterende mijtenbesmetting. Als het goed is, is deze nu weer gedaald tot nul.

De arrestbakken voor simplex en dadant US zijn verkrijgbaar bij het IELGAT. 

Je kunt deze methode ook toepassen met een enkelraams arrestbak, maar dat werkt niet zo makkelijk en is minder bijvriendelijk. 

Hiermee nemen we dus 80% van de mijten weg. Doorgaans voldoende effectief om geen verdere zomerbestrijdingen toe te passen. Eind november kun je de mijtenval checken en indien nodig nog een winterbehandeling doen. 

De variant met twee ramen broed in arrest zie je in de onderstaande video. Deze behandeling gaat snel door minder ingrepen. Hier wordt zelfs over een resultaat van 90% mijtenvangst gesproken. Dan is het naar mijn mening onnodig om nog een zomerbehandeling te geven. Een onderzoek uit Zweden kun je HIER nog eens nalezen. Het dubbele arrestraam simplex is kant-en-klaar bij Het Ielgat in Amen verkrijgbaar. Dit geldt dus ook voor de Dadant US variant.  

De timing van het plaatsen van de arrestbak moet je integreren in je zomerdracht. Ik zou ongeveer 2 weken voor het begin van de lindedracht (begin juni?) de arrestbak plaatsen. Hiermee bereik je een kleiner broednest tijdens de lindedracht, hetgeen de opslag van honing ten goede komt. Er zal dan ook veel honing in de broedkamer terecht komen. Dat komt het nieuwe broednest na het uitnemen van de arrestbak ten goede. Tevens wordt er dan ook veel stuifmeel beneden opgeslagen. Je zou ook kunnen proberen om de methode twee weken te vervroegen (medio mei) en de methode dan tevens in te zetten als een zwermverhinderingsmethode. De planningen kun je HIER terugvinden. 

Het voordelen zijn duidelijk:

1. geen gebruik van organische of chemische middelen en toch mijten fors reduceren
2. je kunt oude zwarte broedramen verwijderen na het uitlopen van de broedramen
3. bij een vroegtijdige toepassing in mei werkt de methode zwermverhinderend
4. je behaalt een hogere honingproductie mits de timing goed is en de dracht goed
5. bij de moer in arrest kun je naast de arrestbak goed koninginnenteelt bedrijven door een teeltraam met aangeblazen doppen in te hangen.

Het nadeel is het in- en uitnemen van broedramen en het vernietigen van twee ramen met ongeveer 5.000 broedcellen (simplexformaat). Indien je de ramen checkt op de mijtenbesmetting via broedonderzoek kun je de ramen wellicht toch hergebruiken bij een lage besmetting (5% of minder). 

Vaak moet je het broed met daarin de mijten aan de kippen voeren. 

Alle oplossingen om organische of chemische middelen buiten de kast te houden, vragen dus enige aanpasssingen, tijd en kleine investeringen.

Ik blijf erin geloven dat de bijen ook zelf het probleem van de mijten op kunnen lossen. Ik blijf me daarom richten op de teelt- en selectie van mijtarme volken (SMR/VSH etc) op kleine cellen in een aangepaste compacte broedruimte. De arrestbak is een mooie tussenoplossing om duurzaam chemievrij te kunnen imkeren. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker, auteur en docent bijenteelt