Tijdens onze gemiddeld zachte winters van de afgelopen jaren kunnen zich toch nog de nodige vorstdagen met matige tot strenge vorst voordoen. Vaak is dit later in de winter. De bijen trekken zich dan terug in hun eigen winterjas, waarvan het weefsel (de bijen aan de buitenkant) steeds strakker aangetrokken wordt, zodat er geen warmte vanuit de wintertros naar buiten kan weg lekken. Een perfecte oplossing, die alleen werkt als ze met velen zijn. De algemeen gehanteerde grens voor de overleving van bijen in houten spaarkasten is 5.000 bijen. Een te kleine wintertros kan zichzelf moeilijk warm houden.

Je kunt (te) kleine volken proberen te laten overleven door ze met matige vorst in een geisoleerde schuur of garage te plaatsen, dat doe ik altijd met overgebleven apidea-kastjes (3 of 4 randjes). Maar er is nog een andere optie door 2 volken gescheiden door een moerrooster te combineren, dan profiteren ze van elkaars warmte. In maart kun je de volkjes weer scheiden. Soms blijft er maar 1 moer over, maar soms lukt het om beide moeren in leven te houden. Echt verenigen is dus beter, maar met een rooster kun je soms 2 reservemoeren overwinteren. 

Om het aantal bijen in een wintervolk in te schatten moet je wachten tot oktober, dan heeft de omvorming van zomer- naar winterbijen voor het grootste deel al plaats gevonden. Het eenvoudigste is te wachten op een dag met temperaturen onder de 5 a 6 graden, dan trekt het volk zich terug op de wintertros en zijn de straatjes bijen goed zichtbaar, maar dat duurt nog wel een paar weken. Dus daarover later meer.

Een andere methode komt van een bijeninstituut in Duitsland. Daarbij verdeel je het spaarkastraam denkbeeldig in 8 vlakken, ieder vol vlak met bijen bevat 125 bijen, een vol goed bezet raam bevat dus aan 1 kant ongeveer 1000 bijen. Op deze wijze kun je op een mooie dag - zoals in onderstaande video te zien is - het aantal bijen inschatten, zodat je weet dat het volk de ondergrens van 5.000 bijen ruimschoots overtreft. Zelf hou ik liever een ondergrens van 10.000 bijen aan, want deze volken zijn tevens geschikt om de voorjaarsdracht binnen te halen. 

Dit volk bevatte dus nagenoeg geen broed meer, hiermee kunnen de mijten zich ook niet meer vermeerderen, echter in veel volken zul je dus nog wel gesloten broed aantreffen. Dit late broed is ook rasafhankelijk, Buckfastbijen broeden vaak langer door, Carnicabijen stoppen eerder met broeden, evenals Zwarte Bijen. 

De beeldkwaliteit laat door de automatische wisselende scherpstelling te wensen over, ik moet gewoon een nieuwe camera kopen ;-). 

Ben Som de Cerff, auteur van het imkerboek 'het jaarrond imkeren in spaar-, dadant- en TBH-kast", hobby-imker en docent bijenteelt